Trafo (Transformatör)enerji iletiminin kalbidir ve uzman personel tarafından periyodik olarak ağır bakımlarının yapılması gerekmektedir.

Kullanım şekline göre bir çok transformatör türü bulunmaktadır. Örneğin kullanım amacına göre trafolar güç trafo ları, ölçü trafo ları ve özel trafo lar olmak üzere üçe ayrılır. Nüve tipine göre çekirdek, mantel ve spiral tip olmak üzere yine üç çeşittir. Soğutma tipine göre sınıflandırılacak olursa trafo lar, kuru tip ve yağlı tip olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Bunun gibi sınıflandırmalar çoğaltılabilir.

Elektrik enerjisinin üretimden iletim sistemine aktarılması ve iletim sisteminden dağıtım şebekesine aktarılmasında büyük rol oynayan transformatör merkezleri (diğer adıyla şalt sahaları) gelişmişliğin simgesi olan “elektrik enerjisi arz güvenirliği” açısından hayati öneme sahip tesislerdir.

Transformatör Bakımı Nasıl Yapılır?

Transformatörün giriş çıkış bağlantılarının temizlenmesi ve sıkılması gerekir.

Transformatör içindeki yağın test edilmesi veya ettirilmesi trafo bakımındaki en önemli noktalardan birisidir. Analiz sonucu yağın transformatör için uygun olup olmadığı kontrol edilir. Elektrik şebekelerinde yağlı tip transformatörler kullanılır. Yani transformatörün soğutması yağ ile sağlanır. İzolasyon yağları kullanıldıkları ortamda ısıyı ileterek soğumayı sağlar. Trafo içindeki kağıt, karton, presband gibi malzemeler izolasyonu korur, ark söndürücü görevi yapar ve iyi bir dielektrik özelliği sağlar. Trafo yağı farklı bir yağ türü olup belirli testlerinin yapılması gerekir.

Topraklama irtibatları temizlenerek sıkılması ve yayılma dirençleri ile ölçülmesi gerekir. Bu şekilde topraklama direnci ve bağlantıları kontrol edilir.

Transformatörün dış boyaları gözden geçirilmesi ve bozuk yerlerin boyanması gerekir.

Transformatörün dışında yağ kaçaklarının gözden geçirilmesi, akan sızan yağ kaçaklarının giderilmesi ve eksik yağların ilave edilmesi yine yağ konusunda oldukça önemlidir. Çünkü yağlı transformatörlerde, yağda bir sıkıntı oluşursa arıza oluşma ihtimali artmaktadır.Yağın hiç bir şekilde kazan dışına çıkmaması ve hava almaması gerekir.

Diferansiyel koruma rölesi, bulcholz rölesi, ısı kontrol rölesi, ters akım rölesi, toprak kaçağı koruma rölesi, sargı kısa devresi koruma rölesi, aşırı akım koruma rölesi ve daha bir çok koruma rölelerinin normal çalışıp çalışmadığı kontrol edilir. Ayrıca transformatörü koruyan bu rölelerin akım değerleri ve kesme süreleri yine kontrol edilerek transformatörü tam olarak istenilen seviyede koruyup koruyamayacağına bakılır.

Büyük güçlü transformatörlerde kademe değiştirici kontaktör yağının tamamının değiştirilmesi gerekir. Sık sık çalıştığı için kademe değişikliği sırasında kontaklar arasında meydana gelen arktan dolayı yağ içine karbon zerreleriyle yağın bozulmasına neden olmaktadır.

Primer-sekonder sargılarının hem normal direnci hem de yalıtım (izolasyon) direnci ölçülür. Bu şekilde sargıların hangi güce dayanabileceği tespit edilerek ona göre önlemler alınır ve kontroller yapılır.

Standartta belirtilen yüksüz gerilim oranlarının doğrulanması veya kademe bağlantılarında herhangi bir problemin olmadığını tespit etmek amacıyla primer-sekonder sargılarının dönüştürme oranı ölçülür. Bu oran transformatörün bilinmesi gereken önemli bir büyüklüğüdür ve trafoların paralel çalışmasında büyük önem taşımaktadır.

Transformatör içindeki yağın nemliliğini kontrol için kullanılan silikajelin değiştirilir. Trafo yağı için nem büyük bir tehdittir. Çünkü nem, trafo yağının delinme dayanımını düşürür ve yalıtkanlığı azaltır. Trafo yağı kazan içine konulurken içeri giren havanın vakumla alınması gerekir. Bu nedenle trafonun hava yolu üzerinde bulunan silikajel (Kalsiyum Klorür) havadaki nemi alarak yağa geçmesini engeller.

KAYNAK