Özellikle hastaneler, okullar, işyerlerinde sıklıkla kullanılan jeneratörler, elektrik enerjisi ile çalışan sistemlerin sürekliliğini sağlamak için en ideal makinelerdir. İlk jeneratör 1831 yılında fizikçilerden Michael Faraday tarafından yapılmış olup günümüze dek gelişerek ve çeşitlenerek gelmeyi başarmıştır. Jeneratörlerin çalışma prensibi; mekanik enerjinin elektrik enerjisine doğru çevrilmesi yönündedir. Kısaca mekanik enerjinin elektrik enerjisine çevrimini sağlayabilen bir tür elektrik enerjisi üreticisidir.

Jeneratör Ne İşe Yarar?

Şebeke arızaları nedeniyle ya da ikamet edilen adreste herhangi bir şekilde elektrik enerjisi bulunmuyorsa, jeneratörler aracılığı ile elektrik enerjisi üretilebilmektedir. Şebekeden gelen elektrik akımı kesilir kesilmez 10 saniye sonra otomatik olarak çalışan jeneratörler sayesinde iş yerleri, evlerin veya tüm binanın elektrik enerjisi olarak hizmet görebilmektedir.

Jeneratör Nasıl Çalışır?

Her jeneratör bir adet alternatör mevcuttur. Buna ek olarak bir adet de motor vardır. Türüne göre jeneratörlerin motor bölgesinde benzin – doğal gaz gibi dönüştürülmüş yakıtlar konumlandırılmıştır. Bu yakıt öncelikle ısı enerjisine dönüştürülmektedir. Ardından elektrik enerjisi sağlayabilmek için mekanik enerji formuna dönüştürülür. Son olarak elde edilen mekanik enerji formu motora doğrudan konumlandırılmış alternatör’e gönderilmektedir. Alternatör parçası mekanik etkinin dönüşümü ile mıknatıslanmaya başlayarak sonuca ulaşır yani elektrik enerjisi elde edilir.

Elektrik enerjisinin elde edilebilmesi için dönüş etkisinin gerçekleşmesine ve bunun da bir sonraki aşamada mıknatıslanma enerjisine çevrilmesine gereksinim vardır. Teknik olarak elektrik santrallerinden arabalarımıza dek elektrik enerjisi bu şekilde üretilir. Örneğin arabalarımızdaki yakıtlarımız önce motora ardından motorun dönüş sağladığı alternatöre gönderilir. Buradan sonra da elektrik enerjisi olarak karşımıza çıkmaktadır.

Jeneratör Nerelerde Kullanılır?

Jeneratör nerelerde kullanılır? Kullanım alanı oldukça geniş olan jeneratörler; evlerden – işyerlerine, fabrikalardan – kamunun yönetimi altında olan binalara, endüstri yapılarından – apartmanlara dek pek çok sahada tercih edilebilir. Bunun yanı sıra elektriğin ulaştırılamadığı ya da olmadığı bölgelerde de kullanılabilmektedir.

Jeneratörlerin Ana Parçaları Nelerdir?

Parça parça şu şekilde incelememiz mümkündür;

 

• Motor

Benzin gibi yakıtların yakılmasını sağlayan bölümdür. Yakılarak ısı enerjisine dönüştürür, ısı enerjisi de mekanik enerjiye dönüştürülür. Motor hacmi – kapasitesi ne denli büyük ise elektrik üretme kapasitesi de o denli fazla olacaktır.

 

• Alternatör

Elektrik enerjisinin elde edildiği bölgedir. Mekanik enerji formu alternatör sayesinde elektrik enerjisine dönüştürülmektedir.

 

• Kontrol Panosu

Şebekeden gelen elektrik akımı kesildiğinde, alternatif elektrik üretme ekipmanı olan jeneratörün kaç saniye sonra çalışacağının ayarlandığı elektrikli – elektronik kontrol alanıdır.

 

• Şase – Yakıt Deposu

Jeneratörlerin çalışması sırasında yerinden hiç oynamamasını sağlayan bölgeye şase adı verilir. Şaseler aynı zamanda yakıt konulan bir tür hazne olarak da tercih edilmektedir. Yakıt deposu şasede konumlandırılmış jeneratörler olduğu gibi şase dışında konumlandırılmış jeneratör çeşitleri de vardır.

 

• Radyatör

Jeneratör elemanları arasında yer alan radyatör, Sıcak motorun soğutulmasını sağlayarak sıcaklığın aşırı artışını engelleyen pervaneli sistemdir.

 

• Kabin

Kullanılacak jeneratör eğer dış ortamlarda bırakılacaksa hem çevresel etkilerden korunması için hem de daha az gürültü çıkarması için konforlu bir kabin ile kontrol altına alınır. Burada kabinli jeneratör nedir sorusunu da yanıtlamış oluyoruz.

 

• Yağlama Sistemi

Jeneratör motorunun belirli periyotlarla yağlanması çok önemlidir. Bu nedenle he jeneratörde bir de yağlama sistemi için yağ pompası dahil bir tür hazne konumlandırılmıştır.

 

• Egzoz Sistemi

Bazı jeneratörler içten yanmalı motor teknolojisine sahiptir. Bu nedenle sürekli egzoz gazı çıkışı yapılmaktadır. Bu gazlar insan sağlığı açısından tehlikeli olduğu gibi jeneratörün ömrünün ve çalışmasının da etkilenmesine neden olur. Bu nedenle hem motordan hem de insan solumasından uzak tutulması gereklidir. Bir tür boru şeklinde motordan biraz uzaklaştırılan alanlar egzoz sistemi olarak adlandırılır.

 

• Marş ve Akü Sistemi

Jeneratörün elle kumanda – kontrol edilebilmesine olanak sağlayıcı marş yani elektrikli ekipman vardır. Kendisine has bataryası vardır. Ayrıca şarj edilmesine ihtiyaç duyulmaz. Böylece en çok sorulardan biri olan marşlı jeneratör nedir sorusunu da açıklamış oluyoruz.

Yakıt Tiplerine Göre Jeneratör Çeşitleri

4 farklı jeneratör çeşitleri vardır. Bunlar;

• Dizel yakıtlarla elektrik enerjisi üreten jeneratörler
• Benzin harcayarak elektrik enerjisi elde eden jeneratörler
• Doğalgaz kombinasyonu ile elektrik enerjisi üretebilen jeneratörler
• LPG sistemleri ile elektrik enerjisinin sağlanmasında kullanılan jeneratörler

Kullanım Hedefine Göre Jeneratör Çeşitleri

Amaç 1: Sürekli Elektrik Üretmek

Sürekli yük sağlama yani sürekli enerji üretimi sağlanması için tercih edilebilmektedir. Genelde enerjinin iletilmesi ya da dizilimi için zorluk – güvenlik açıkları bulunduran şantiyeler ya da maden ocakları ile gemicilik alanlarında kullanılmaktadır. Bu bölümler dışında talep olan her yerde bu tür bir jeneratör kullanımı söz konusudur.

Amaç 2: Yedek Enerji Olarak Kullanmak

Şebeke dağıtımının bulunduğu mekanlarda sadece şebekeden gelen akım kesilecek olursa yedek enerji olarak tercih edilebilmektedir.

Amaç 3: Gezici – Mobil Enerji Kaynağı

Tekerlekli olarak geliştirilen jeneratörler de vardır. Bu tür araçlarla dağ – tepe – orman kısacası elektrik şebekesinin iletilemediği ve gezici işlerden kaynaklanan elektrik ihtiyacının sağlanması gerçekleştirilmektedir. Arazi araçları, traktörler, kamyonlar gibi güçlü kara yolları aracının arkasına bağlanarak mobil olarak bir yerden bir yere taşınabilmektedir. Diğer jeneratörlere göre güç kapasiteleri daha düşüktür.

Amaç 4: Portatif Güç Kaynağı Olarak

Hava soğutma sistemlerine sahip jeneratörlerdendir. Genelde bahçe gibi alanlarda tercih edilmekte olup 10 ila 12 kV arasında güçlere sahiptirler. Taşınmaları kolay olup ağır hacim ve ağırlıkları yoktur.

Prime – Standby – Continuous Nedir? Ne İşe Yarar?

Jeneratör çeşitlerinin tamamında aşağıda yer alan seçenekler mevcuttur. İstek, ihtiyaca göre ayarlanmıştır;

 

• Standby Güç Nedir? Ne İşe Yarar?

Sınırlı sürelerde hizmet ederler. Sadece şebeke akımlarının olmadığı – kesildiği durumlarda yedek enerji verici olarak kullanılırlar. Aşırı yükleme yapılamayan jeneratör türleridir. 365 günde ortalama 200 saat hizmet verebilmektedirler.

 

• Prime Güç Nedir? Ne İşe Yarar?

Her 12 saatte bir olmak üzere %10 oranında aşırı yük yüklemeye müsait olan jeneratörlerdir. Değişken yüklerde çalışma imkanı sunabilirler.

 

• Continuous Güç Nedir? Ne İşe Yarar?

Sadece sabit yükler gerektiğinde kullanılabilirler. Aşırı yükleme imkanı sunmaz. Bu tür güç seçeneklerinde ortalama yük seviyesi %100 olabilmektedir.