Yaşam alanlarımızda kullandığımız elektriğin evlerimize, iş yerlerimize, sanayi bölgelerine ulaşımı için gerekli mesafeler oldukça uzundur. Kullanımımıza sunulmuş elektrik enerjisi genellikle şehir merkezlerinden uzak elektrik santrallerinde üretilirler. Ancak evlerimize ulaşması için öncelikle santral çıkışında yerleşkesi yapılan yüksek ve çok yüksek gerilim şebekeleri kullanılır. Buradan sonra şehir girişlerinde kurulan ve her biri ayrı standartlara sahip trafolar aracılığı ile alçaltıcı trafolar kullanılır. Bu trafolardan geçerken yüksek gerilim orta gerilim türüne dönüştürülür. Ardından küçük yerleşim alanlarına, ilçe girişlerine kurulan alçak gerilim şebeke sistemleri ile alçak gerilim trafoları konumlandırılır. İşte tam bu aşamada standart aboneler için daha güvenilir bir enerji seviyesine inen elektrik sistemi ardından sıra sıra abonelere dağıtılır.

Gerilim Seviyelerine Göre Elektrik Şebeke Sistemleri

Alçak gerilim nerelerde kullanılır, alçak gerilim trafosu nedir, alçak gerilim arızası nedir, alçak gerilim şebeke tipleri nelerdir, elektrik faturasında alçak gerilim ne demek gibi soruları yanıtlamadan önce Türkiye’deki gerilim seviyeleri konusuna kısaca bir göz atalım;

• 0 Volt ile 1000 Volt elektrik enerjisi yükü taşıyabilen sistemlere alçak gerilim şebekeleri ismi verilir. 
• 1000 Volt ile 35.000 Volt aralığında elektrik yükü taşıyabilen donanımlara orta gerilim şebekeleri denmektedir.
• Elektrik santrallerinin çıkışlarında – şehir girişlerinde yerleşkesi yapılan yüksek gerilim şebekeleri ise 35.000 Volt ile 154.000 Volt aralığındaki elektrik akımının kontrol – iletiminde kullanılır.
• Çok yüksek gerilim şebekeleri ilse daha fazla elektrik üretme teknolojisine sahip elektrik üretim santrallerinin çıkışları ve kent girişlerinde konumlandırılmıştır. Bunlarda 154.000 Volt üzerinde elektrik akım gerilimini taşıyarak – iletebilen sistemlerce inşa edilmiştir.

Yukarıdaki tanımlara göre alçak gerilim nedir sorusunun yanıtını vermiş olduk. Yani ev – iş yerlerine gelen akımın kontrol altına alınarak dağıtıldığı sistemlerdir.

Alçak Gerilim Konusunu Daha Çok Kavrayalım

Yüksek gerilimden orta gerilime dönüştürülerek elektrik akımının dağıtım şirketlerince satılmasına olanak tanıyan enerji ağı; ev – işyeri yerleşimlerine yakınlarda alçak gerilim trafosu ile düşürülür ve daha da güvenli hale getirilir. Böylece evlerimizin elektrik sistemlerine giriş yapar. 0 – 1000 Volt arasında kalan bu değer sayesinde tüm elektrikli – elektronik ekipman ve eşyalarımızı çalıştırabilmekteyiz. Ancak alçak gerilimin bir dezavantajı vardır. Çok yüksek ve yüksek gerilim hatlarındaki enerji kayıpları çok daha az iken alçak gerilim hatlarındaki kayıplar daha fazladır. Bu nedenle sadece kısa mesafelerde bulunan yerleşkeler için konumlandırılırlar. Uzak mesafeler için sırasıyla orta gerilim, yüksek gerilim, çok yüksek gerilim şebekelerince iletilmeye devam edilir. 

Alçak Gerilim Nerelerde Kullanılır?

Alçak gerilim ile alakalı yeterli bilgiyi sağladıktan sonra alçak gerilim kullanım alanları konusuna geçebiliriz. Evlerimizdeki elektrik akımı 240 V değerindedir. Sanayi bölgelerindeki fabrikalarda ise bu değer 380 V değerine kadar ulaşmaktadır. İzolasyon kademeleri gerçekleştirilen tüm kablolar, alçak gerilim parafudr’ları sayesinde elektrik akımı daha konforlu – daha güvenli hale getirilerek bireysel kullanımda aktiflenir. Her inşaat – apartman girişlerinde bir adet alçak gerilim panosu vardır ki bu panolar sayesinde elektriğin evlere dağıtılması ve güvenli kalması sağlanmaktadır. Alçak gerilim ürünleri sayesinde (kaçak akım röleleri, devre kesiciler, otomat devre sigortaları gibi); konutlardaki elektrik sistemleri orta akımdan – alçak gerilime düşürüldükten sonra güvenle dağıtılmasını ve olası arızalarda konutların güvenliğini sağlamaktadır.

Kaynakça:

https://www.generatorsource.com/Articles/Generator-Info/High-Medium-and-Low-Voltage-Differences.aspx

https://electrical.theiet.org/wiring-matters/years/2016/62-autumn-2016/reduced-low-voltage/