Jeneratör sistemi nasıl projelendirilir? Bu soruya cevap verebilmemiz için jeneratör sistemi hakkında detaylı bir bilgiye sahip olmamız gerekir. Şu anda kullandığımız jeneratörlerin tarihi 1831 yılına kadar uzanmaktadır. İngiliz bilim adamı Michael Faraday tarafından üretilen bu aparat jeneratörün ilk örneğidir. Tarihte ilk olan bu jeneratör nötr malzemeden elde edilmiş bir tüp, bir tel bobini, bir çubuk mıknatıs ve pamuk kullanılarak oluşturulmuştur. İste jeneratör sistemi o günden bu yana geliştirilmeye devam etmiştir. Jeneratör, mekanik enerjiyi elektrik enerjisine dönüştürmeyi sağlamaktadır. Jeneratörler özellikle elektrik bulunmayan şantiyelerde önemli rol oynamaktadır. Şunu da söylemek gerekir ki şiddetli iklim veya hava koşullarının hâkim olduğu bir bölgede yaşıyorsanız yedek bir jeneratör iyi bir yatırım olacaktır.
Yazı İçeriği
Jeneratör Çeşitleri
Jeneratör sistemi nasıl projelendirilir sorusunun cevabını daha iyi kavrayabilmek için jeneratör çeşitleri hakkında da bilgi sahibi olmak gerekir. Jeneratörlerin pek çok çeşidi bulunsa bile temel olarak 6 çeşit jeneratör vardır. Bu çeşitlilik jeneratör sahibi olmak isteyenler için de farklı alternatifler oluşturmaktadır. Jeneratör sisteminin çeşitlere ayrılması ise yaktığı yakıta göre belirlenmektedir. Örneğin bu çeşitler arasında benzinli jeneratörler, jeneratör almak isteyenler ilk tercihidir. Bunun sebebi ise kullanılan yakıtın kolay bulunabiliyor olmasıdır. Ayrıca benzinli jeneratörlerin fiyatı düşüktür ve rahatlıkla taşınabilirler. Bu jeneratör için söylenebilecek olumsuz özellik ise kullanım süresinin oldukça kısa olmasıdır. Bu sürenin kısa olmasını istemeyenlerin tercihi akülü jeneratör sistemi olmaktadır.
Dizel jeneratörlerin benzinli jeneratörlerden daha güçlü olduğunu söyleyebiliriz. Dizel yakıtın da bulunabilirliği kolaydır ve benzine göre daha az yanıcıdır. Eğer bakımları düzenli yapılırsa dizel jeneratör sistemleri daha uzun kullanılabilir. Akülü jeneratör sistemi temel çalışma prensibi mazotu ısıya dönüştürmektir ve şunu da söylemek gerekir ki bu sistem elektrik kesintisinin yaşandığı durumlarda mevcut duruma ek olarak kullanılmaktadır. Bahsedilen bu yedek jeneratörler, otomatik jeneratör sistemi aracılığı ile şebeke gücünün kesildiği durumlarda bazı sistemlerinin çalışmasını devam ettirmeyi sağlarlar. Jeneratör sistemi nasıl projelendirilir sorusuna daha iyi cevap bulabilmek için biyodizel jeneratör, propan gazlı jeneratör, doğal gazlı ve hidrojen jeneratörlerin de olduğunun bilinmesi gerekir.
Jeneratör Sistemi Nasıl Çalışır?
Jeneratör almak isteyen insanlar tarafından oldukça merak edilen bu sorunun jeneratör sistemi nasıl projelendirilirsorusuna cevap bulabilmek isteyenlerin de merak konusudur. Jeneratör çalışma sistemi genel olarak bir alternatör ve bir motordan meydana gelmektedir. Motor ve alternatör birbirleriyle birleştirilmiş durumdadır. Jeneratörün motor kısmında kullanılan yakıt yakılarak ısı enerjisine dönüştürüldükten sonra mekanik enerjiye çevrilir. Meydana gelen bu mekanik enerji alternatöre ulaştırılır. Çalışma sistemi kapsamında mekanik dönme etkisi mıknatıslanarak elektrik enerjisi üretilmesi sağlanır. Jeneratör sistemi nasıl projelendirilir sorusu için önem taşıyan bu sistem için söylenebilecek son bir şey daha vardır. Elektriğin üretilebilmesi için bir dönme etkisi ve buna bağlı olarak da mıknatıslanmaya ihtiyaç duyulduğu unutulmamalıdır.
Jeneratör Kullanım Şekilleri
Jeneratör sistemi nasıl projelendirilir sorusunun tamamlayıcısı jeneratörlerin kullanım şekilleridir. Kullanışlı ve ekonomik yapıları ile çok fazla tercih edilen jeneratörler genellikle yük besleme kaynağı olarak kullanılır. Özellikle şantiye, gemicilik ve madencilik gibi sektörlerde jeneratörler yük besleme kaynağı olarak kullanılır. Jeneratörlerin elektrik kesildiği ortamlarda yedek enerji kaynağı olarak kullanılır. Tekerlekli olarak kullanılmaları nedeniyle enerjiye ihtiyaç duyulan yerlere rahatlıkla da taşınabilirler. Jeneratör sistemi nasıl projelendirilir sorusu kapsamında mobil jeneratörlerin genellikle gücünün düşük olduğu ve 1-12 kW civarında elektrik üretebildiği bunun yanında da taşınmasının oldukça kolay olduğu ve bu nedenle taşınabilen jeneratörlerin arasında ilk tercih olduğu söylenebilir.
Jeneratörün En Önemli İki Sistemi
Bu sistemlerden ilki jeneratör soğutma sistemi olarak bilinmektedir. Bu sistem hava soğurmalı ve sıvı soğutmalı olarak ikiye ayrılmaktadır. Bu iki sistemden hangisinin kullanılacağı ise sahip olunan jeneratörün kullanımına göre belirlenmektedir. Hava soğutmalı sistemi çalışma prensibi içerisinde oluşan ısının hava sirkülasyonu sağlanmasıyla birlikte uzaklaştırılmasından ibarettir. Bu sistem de açık havalandırmalı ve kapalı havalandırmalı olarak ayrılmaktadır. Açık havalandırmalı sistemde hava atmosferden alınarak jeneratör içinde dolaşır ve sonunda da sıvıyı üstüne alır. İşte bu alnın ısı sayesinde ısınan hava atmosfer ile tekrar kavuşur. Kapalı havalandırma sisteminde ise tekrar atmosferden alınan hava jeneratör içinde dolaşır ve ısıyı yeniden üzerine alır fakat diğerinden farklı olarak ısı jeneratör dışına verilmez. İçeride hava dolaşımı etkisi ile soğutulur ve tekrar aynı döngüye girer.
Sıvı soğutmalı sistemde ise jeneratörün içinde oluşan ısı, sıvı soğutucu sayesinde soğutulmaktadır. Bu sistemde sıvı olarak genelde su, hidrojen ve çeşitli yağlar tercih edilir. Sistemin yapısında yer alan pompa aracılığı ile sıvı, jeneratör içine basılır ve meydana gelen fazla sıvıyı jeneratör üzerine alır. Bu aşamadan sonra ısı normal seviyesine döner ve ısınan sıvı radyatöre geri dönere soğutulur. Böylece tekrar sirkülasyona girer. Jeneratör sistemi nasıl projelendirilirsorusunu kavramak için bilmemiz gereken son şey, en önemli jeneratör sistemlerinin ikincisi olan Jeneratör ikaz sistemi veya bir diğer adıyla jeneratör uyartım sistemi olarak bilinen sistemdir. Bu sistemde kendi arasında dinamik ikaz sistemi ve statik ikaz sistemi olarak ikiye ayrılır. Dinamik ikaz sistemini açıklamak gerekirse, akım jeneratör miline bağlı bir DC dinamo aracılığı ile üretilerek rotor sargılarına çeşitli yöntemler kullanılarak verilir. Statik ikaz sistemi ise ikaz dinamolarına ihtiyaç duymaz. Bunun yerine bir ikaz trafosu ve buna bağlı olan tristör konventör bulunur. İkaz akımının büyüklüğü bu tristörler ile kontrol edilebilir. Jeneratörün üretmiş olduğu gerilim, uyartım trafosu tarafından belirli bir değere indirilir ve tristörlü dönüştürücü aracılığı ile jeneratörün rotoruna ulaştırılır.